EEN BIJZONDERE REIS (6)
Dit is een verhaaltje over de 5D-ontdekkingsreis van Gerda en Piet door Indonesië èn Nederlands-Indië, gezien door de bril van broer Erik.
Oma Augustine was vanaf het begin betrokken bij het zwakzinnigentehuis van Moe Graafstal in Temanggung. Zij en Moe werden de beste vriendinnen en Augustine was vaak daar te vinden om te helpen met hand en spandiensten, later tezamen met Stans, die eveneens een talent had om met de aan de zorg van het tehuis toevertrouwde kinderen om te gaan. Naast Augustine en Stans werd Moe tevens bijgestaan door een aantal Chinese en inlandse dames, waarvan vooral de Chinese vrijwilligsters tijdens de oorlog van groot belang bleken vanwege hun connecties met de Chinese restaurants in de wijde omgeving die het kindertehuis met het overgebleven eten van voedsel voorzagen. Augustine en Stans bleven ook nadat vader Bert was vertrokken tot het moment dat Moe Graafstal werd gearresteerd in het kindertehuis werken, ondanks hun eigen belabberde situatie. Het tehuis heeft zelfs nog een rol gespeeld na de internering in Ambarawa, de Marksen hebben er gewoond totdat ze door de TRI, het Indonesische leger, hier werden weggehaald om in Wonosobo in een kamp te worden opgesloten. Hierna werd het gebouw door rondtrekkende extremistische bendes, de pemuda's, gesloopt en na de onafhankelijkheidsverklaring van Indonesië aan de Jalan Kartini weer opgebouwd. Het behoeft weinig inlevingsvermogen om te begrijpen dat dit tehuis een grote rol heeft gespeeld in het leven van de Marksen en dat de vreugde over de ontdekking van Ger en Piet groot was.
Semarang en Ambarawa.
De volgende etappe was Semarang. Bezoek aan het Nederlands Ereveld Kalibanteng en Ger en Piet liepen de rijen af van duizenden kruizen met Nederlandse namen. In vak V-III bij graf nummer 228 kwamen ze een bekende tegen: J.B.H. Willemsz Geeroms. Alsof het zo moest zijn; een paar dagen geleden stonden ze bij het verwaarloosde grafmonument van deze held op de rommeligste begraafplaats ter wereld in Manokwari en nu hier bij zijn stoffelijk overschot. De cirkel is rond, bijna rond, want het monument staat nog niet op Bronbeek in Arnhem.
Ze zochten verder op het mooi onderhouden ereveld en kwamen allerlei bekende namen tegen. Ook een aanduiding van een verzamelgraf van een aantal ongeïdentificeerde overledenen uit de kampen in Ambarawa, maar oma Augustine ligt daar niet, die was met haar kinderen levend dat kamp uit gewandeld. Ger waande zich in Bronbeek, waar ze samen met moeder Stans het vorige jaar op bezoek was. Net als Lennart tien jaar eerder kwam ze dezelfde beelden en monumenten tegen als in het prachtige park in Arnhem en die zoveel indruk maakten op haar moeder. Die beelden staan daar voor haar moeder, zij heeft het allemaal meegemaakt. Wat geweldig om te weten dat het vreselijke verleden niet alleen hier in ons land wordt herdacht, maar dat diezelfde monumenten ook staan in het land waar het allemaal is gebeurd, waar al die offers zijn gebracht, waar al die ellende is geleden. Het symboliseert de verwevenheid van onze familie met dat grote eilandenrijk aan de andere kant van de wereld, die prachtige bergen, bossen, sawah's en stranden waar onze ouders en grootouders hun leven hebben geleefd.
Deze monumenten staan symbool voor wat Semarang voor ons betekent; hier gingen Bert Marks en Augustine van Deventer wonen, samen met Liesje, het dochtertje van Augustine en hier werd een tijdje later hun oudste zoon Leo geboren; hier kwam grootvader Laurens, de beroemde kapitein Becking, als gevangene aan land om naar Ambarawa gebracht te worden, hier werd haar grootvader Bertus Marks na een korte strijd gevangen genomen door de Jappen om in deze zelfde plaats zeven jaar later na de meest gruwelijke ontberingen herenigd te worden met zijn kinderen Dolf, Stans en Guus en te horen kreeg dat zijn geliefde Augustine het niet had gehaald.
Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het prikbord/forum.