|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
RAPPORT
van onderzoek inzake het ongeval
met het vliegtuig P H - L K T
op 16 juli 1957 nabij het eiland Biak
Rapport PH-LKT
Bijlage 16
19. Vraaggesprek met Ajoep Kafiar.
Getuige Ajoep Kafiar, werkzaam als aannemer, werd gehoord op 17 juli 1957
doch gesprek kon niet worden vastgelegd, daar getuige na het gesprek niet
is teruggekomen.
Getuige kon op 22 juli j.l. wel worden gehoord bij de proefvluchten met
PH-LKV, die ten doel hadden de vermoedelijke baan van de "Neutron"
te bepalen.
Hierna was getuige niet bereikbaar en kon niet worden gehoord met de
proefvlucht van de PH-LKW op 24 juli j.l.
Bij navraag is gebleken, dat getuige in het plaatselijke hospitaal werd
opgenomen en eerst op 27 juli is ontslagen.
Vraaggesprek op 27 juli 1957, ondervraagd door de heer J.C. Smits, luchthavenmeester te Biak, waarbij grotendeels aanwezig de heer G. van Aken(KLM).
| 1. | Vraag
: Antwoord : |
Waar bevond U zich ten tijde van het ongeval?
Toen ik een vliegtuig hoorde starten van het vliegveld Mokmer en voorbij hoorde vliegen in oostelijke richting bevond ik mij binnenshuis, in de kamer. |
| 2. | Vraag
: Antwoord : |
Op welk oogenblik zag U het vliegtuig voor het eerst? Ik zag het vliegtuig voor het eerst boven Owi, op ongeveer een derde gedeelte van de Noordelijke punt. Het leek mij alsof het vliegtuig een flauwe rechterbocht draaide en in de richting van Mokmer vloog. (Opmerking tijdens de vliegproeven op 22 juli 1957 maakte het vliegtuig bij run 5 dezelfde indruk op de heer Sollewijn Gelpke en ondervrager.) Het vliegtuig was naar mijn mening boven Owi op een hoogte van 3 tot 4 keer de hoogte van Owi, zoals op de dag van de proefvluchten bij de vijfde vlucht. De vijfde vlucht kwam het meest overeen met de vlucht op de nacht van het ongeluk. Deze vlucht kwam practisch overeen met de vijfde vlucht op 22 juli 1957. Vanaf Owi daalde het vliegtuig heel geleidelijk tot het ter hoogte van het eiland Rurbasi in zee stortte. (Op een punt van de lijn getrokken tussen getuige en het eiland Rurbasi op ongeveer één km. in zee). |
| 3. | Vraag
: Antwoord : |
Zag U iets bijzonders aan het vliegtuig gedurende deze
daling ?
Ik zag aan het vliegtuig een rood licht dat regelmatig aan en uitging. Ik zag het licht aan de top van de SB-vleugel. Ik realiseer me nu dat bij de vliegtuigen die ik hier op Mokmer zie een groen licht op de SB-vleugel is en een rood licht op de BB-vleugel, maar ik kan me alleen een rood licht herinneren en dat heb ik aan de SB-vleugel gezien, meen ik. Het was een rood knipperlicht. Of het een rood/wit knipperlicht is geweest durf ik ook niet met zekerheid te zeggen, daar heb ik niet opgelet. Verder was er niets bijzonders gezien. Toen het vliegtuig boven zee vloog, iets voorbij Owi, zag ik aan de SB-zijde vlamnen aan de onderkant van de vleugel, rood van kleur, die niet regelmatig achteraan de vleugel verlieten en te zien waren tot achter de vleugel. (Hoek waaronder het vliegtuig werd gezien ongeveer 45°, vlammen tot laatste raam.) De hoogte van het Vliegtuig was ongeveer als op de vlucht van 22 juli. |
| 4. | Vraag
: Antwoord : |
Was er iets bijzonders aan het vliegtuig op te merken in de
fatale vlucht vanaf het punt halverwege Owi totdat het in zee
stortte?
Iets voorbij halverwege Owi zag ik een zoeklicht aangaan. Ik weet bijna zeker dat het ontstoken werd tusschen de SB - binnen- en buitenmotor. Dit licht scheen schuin omlaag voor het vliegtuig en verlichtte de oppervlakte van de zee vóór het vliegtuig. Het was een wit licht. De neus van het vliegtuig was iets omlaag gericht. |
| 5. | Vraag
: Antwoord : |
Hoe hoorde U het geluid van de motoren? Deze liepen regelmatig, mat een klein verschil in hoogte (niet geheel synchroon ??). Na ontsteken van het zoeklicht was geen verschil in het geluid van de motoren te horen, het geluid was precies hetzelfde, ik heb niet gehoord dat ze harder liepen. De vlucht was geheel zoals de vijfde vlucht op 22 juli. Op de vlucht van de "Neutron" zag ik echter vuurverschijnselen in een iets gebogen lijn, maar deze doofden reeds voor de staart (Zie vr.No.2.) |
| 6. | Vraag
: Antwoord : |
Wat heeft U gezien na het ontsteken van de zoeklichten?
Het vliegtuig bleef geleidelijk dalen en kwam steeds dichter bij het zeeoppervlak. |
| 7. | Vraag
: Antwoord : |
Wat gebeurde er toen?
Deze vlucht was precies als de vijfde vlucht op 22/7. Ik zag een groot rood vuur boven de rechtervleugel omhoog schieten, dat meteen de gehele SB-vleugel aan de onderkant en bovenkant in vlammen hulde. Bijna op hetzelfde ogenblik steeg een explosie uit de BB-vleugel omhoog. Het vliegtuig was vlak boven zee en plofte vlak daarop bijna op hetzelfde ogenblik in zee. Het was een grote vlammenzee. Ik zag nog een kort ogenblik de staart drijven. Deze stak een klein gedeelte boven zee, Ik heb het rood van de roeren gezien. Niet lang daarna, misschien na enkele minuten was ook de staart in zee verdwenen. |
20. Vraaggesprek met Lucas Rumpaidus op 24 juli 1957.
Lucas Rumpaidus, waarnemend kamponghoofd van de kampong Parai, zat in de nacht van het ongeval met de PH-LKT, op 16 juli 1957, volgens zijn eigen verklaring te ongeveer 4 uur in de ochtend (betrokkene is niet in het het bezit van een uurwerk) op de "veranda" van zijn woning, in de deuropening links, schuin achter Ajoep Kafiar en heeft het ongeval zien gebeuren.
Het verhoor vond plaats door de heer J.C. Smits, Luchthavenmeester, in het
Luchthavenkantoor Mokmer en werd door deze in gemengd Biaks/Maleis op de tape
vastgelegd, in Maleis zoals gebruikelijk op Biak, omgezet en daarna
vertaald in het Nederlands.
Bijzitter was de heer Fournier, adj. Inspecteur Rijksluchtvaartdienst.
Het verhoor vond plaats op woensdag 24 juli 1957 van 07.30 - 11.00 L.T.
| 1. | Vraag
: Antwoord : |
Kunt U mij inlichten over het ongeluk met het vliegtuig
op 16 juli j.l.?
Op die avond vertrok het vliegtuig. Het vloog in de richting Owi, tot aan Owi. Boven Owi draaide het vliegtuig, het draaide en toen kreeg het moeilijkheden. Dus draaide het terug. Aan de onderkant van de motoren was vuur te zien. Onder alle motoren. Dus daalde het vliegtuig. Het daalde, daalde, daalde, totdat het pardoes in zee viel. Hier ging de benzinetank stuk. Toen deze op het water stukgegaan was, wisten alle mensen in de huizen dat er een vliegtuig verongelukt was. Allen gingen kijken, met de prauwen, om mensen op te zoeken. Daarna is het vliegtuig gezonken. Enkelen werden met de prauw aan land gebracht bij Parai. Iets voorbij het eiland·je Rurbasi, enkele meters hoger, is het vliegtuig in zee gestort. |
| 2. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U, toen het vliegtuig boven Owi vloog, iets bijzonders
opgemerkt, of waren de omstandigheden gelijk aan voorgaande
keren dat vliegtuigen opstegen, zoals dit nu al 3 jaar gebeurt? Het vliegtuig draaide boven Owi, in het Oosten draaide het links om, totdat het in moeilijkheden geraakte. Aan de onderkant was overal vuur te zien. Het begon aan de S.B.kant, tot het overal aan de vleugel te zien was. Dus daalde het vliegtuig vanaf Owi, het daalde, daalde, tot aan het wateroppervlak. Daar viel het in zee. Alle benzinetanks sloegen stuk en alle mensen verdwenen. |
| 3. | Vraag
: Antwoord : |
Hoorde U het motorgeluid als normaal op het ogenblik, dat het
vliegtuig in zee stortte of hoorde U het sterker dan wel
zachter ? En op welk ogenblik precies hield het motorgeluid
op?
Op de weg van hier tot boven Owi was het geluid zachter dan normaal, zoals van een klein vliegtuig. Boven Owi raakte het in moeilijkheden, daar keerde het terug, want er was vuur onder het gehele vliegtuig. Het vloog langzaam, daalde, daalde tot het vóór Parai in zee stortte. Toen het voorbij het eilandje Rurbasi vloog, stortte het in zee, de motoren en de benzinetank raakten defect. Daar verbrandde het gehele vliegtuig. |
| 4. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U ook vuur boven de vleugel van het vliegtuig gezien
of heeft U alleen vuur onder de vleugel van het vliegtuig gezien?
Was dat vuur groot of klein of heeft U aan de vleugel
veel kleine vlammetjes gezien ?
Boven Owi heb ik grotere en kleinere vlammen gezien aan de vleugel, al die vlammen kwamen van het vliegtuig omlaag, dus daalde het vliegtuig, het daalde, daalde totdat het begon te vallen voor Parai. Hier bevond zich het vuur (vliegtuigmodel: S.B.-vleugel, beide motoren) en hier ook, daar was overal vuur (Vliegtuigmodel : B.B.vleugel, beide motoren). Aan de bovenkant was geen vuur, alleen aan de onderkant. Al dat vuur viel, omlaag vanaf de onderkant van de vleugel, het daalde, daalde, daalde, totdat het in zee stortte vóór de kampong Parai. |
| 5. | Vraag
: Antwoord : |
U heeft me verteld, dat het vliegtuig in zee is gestort, bent
U er zeker van dat er alleen vuur te zien was onder de vleugel,
was er beslist geen vuur aan de bovenkant van de vleugel ?
Toen het vliegtuig bijna in zee stortte voor Parai was er geen vuur aan de bovenkant, maar er was slechts vuur aan de onderkant van de vleugel en ook aan de voorkant van de vleugel; dus het daalde, daalde, totdat het in zee stortte voor Parai. Hier was het vuur. (vliegtuigmodel: beide S.B.motoren en B.B. motoren.) Vanuit al deze motoren kwam benzine, het kwam eruit als vuurwerk, vanaf het ogenblik dat het begon te dalen, totdat het in zee stortte. |
| 6. | Vraag
: Antwoord : |
U spreekt van "vuurwerk". Was het zoiets als het druppelen van
water, was het misschien benzine die eruit viel, brandende
benzine ? Maar kwam die benzine vandaan? Dat vuurwerk ?
Op de avond dat het vliegtuig van hier naar Owi vloog, kreeg het moeilijkheden. Dus keerde het terug, omdat er vlammen, onder het vliegtuig waren, onder de vleugel waren overal vlammen, het brandde onder de gehele vleugel vanaf Owi tot aan Parai en het vliegtuig viel vóór Parai. Dat vuurwerk was te zien onder het gehele vliegtuig en daarom daalde het totdat het in brokken uit elkaar viel op het water. Op het water gekomen ging de benzinetank stuk en alle mensen wisten het. |
| 7. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U een ontploffing, "boem" gehoord? Maar dat heeft U reeds
eerder verteld. Maar heeft U één of twee keren "boem" gehoord ?
Of weet U niet meer precies wat U gehoord heeft? U kunt het
ons gerust mededelen. Maar toch spreek ik de hoop uit, dat U
het zich nog kunt herinneren, waar en wanneer U de ontploffing
heeft gehoord. Waar bevond zich het vliegtuig op dat ogenblik ?
Op die avond steeg het vliegtuig van Mokmer in oostelijke richting. Toen het net boven Owi was geraakte het in moeilijkheden, er was dus iets niet in orde, en het zwenkte af van Owi. Het vliegtuig draaide. Vanaf dat ogenblik kwam overal benzine vanuit de vleugel en al deze benzine brandde. (Vliegtuigmodel: onder de motoren). Het vuur verspreidde zich onder de gehele vleugel, totdat het als vuurwerk omlaag kwam. Het vliegtuig daalde tot aan Parai, op die plaats viel het plotseling op het water. De benzinetank ging stuk op die plaats. Alle mensen liepen uit en zagen op zee het vliegtuig branden. Vanaf het ogenblik, dat het vliegtuig deze richting uitkwam, kwam benzine uit deze vleugel (S.B. bij model) maar ook hieruit (model: B.B.vleugel). Van opzijgezien kwam de benzine er als vuurwerk uit, totdat het vóór Parai neerkwam. De benzinetank ging stuk. Alle mensen sliepen; zij hadden angst. "Waarom is dit grote vliegtuig gevallen". De mensen sleepten hun prauwen naar zee om overlevenden op te sporen. Maar ik bleef zitten, want ik had geen prauw. Ik bleef zitten en kijken. |
| 8. | Vraag
: Antwoord : |
Was er vuur aan de bovenkant van de vleugel? (model: bovenkant S.B.vleugel).
Er was slechts vuur aan de onderkant. Alleen maar aan de onderkant. Hier(model: S.B. onderkant motoren). Maar aan de vleugel aan deze kant was ook,vuur(model: B.B.motoren onderkant). Maar ook hier was vuur (model:romp onderkant). Op deze wijze daalde het vliegtuig (model:wordt van geringe hoogte in geleidelijke daling gebracht tot aan het zeeoppervlak. Omdat er "brand" bij het vliegtuig was, wilde het vliegtuig op deze wijze terugkeren (model: in positie van daling, neus iets omlaag). Het daalde met op deze wijze. (model:steil omlaag) neen, het vliegtuig daalde heel geleidelijk, tot aan het zeeoppervlak, zo (model: in geleidelijke daling en komt in praktisch horizontale stand op het water). |
| 9. | Vraag
: Antwoord : |
Die ontploffing die U zojuist noemde was zeer zwaar. Wanneer was
die zware ontploffing, op de zee of nog in de lucht ? Hoeveel
ontploffingen heeft U gehoord ?
Voor Parai was de ontploffing, in ieder geval een dergelijk geluid; een heel zware ontploffing. Omdat er benzine uit de motoren kwam werd alles warm en begon te branden tot het vliegtuig vóór Parai stuk ging. Alles brandde en het was als een bomontploffing. |
| 10. | Vraag
: Antwoord : |
Lucas, ik wilde graag weten of onder de motoren (model: onderkant
motoren) grote of kleine brand was. Bleef het vuur gelijk of
heeft u gezien dat het van een klein vuur een groot vuur werd?
Het vliegtuig vloog van hierboven het huis, in de richting van Owi, toen het in moeilijkheden geraakte. Daarom keerde het terug. Onder de vleugel kwam overal benzine uit. Daarom is het omlaag gestort. Er kwam doorlopend vuur uit, tot aan Parai. Daar ging de benzinetank stuk. Alle mensen sliepen in de kampong en gingen daarna kijken. Er waren die mensen gingen opsporen, die uit het vliegtuig waren gevallen. |
| 11. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U gezien dat het kleine vlammetjes waren die uit de motor
kwamen ? Kwamen er misschien later grotere vlammen uit de motor
of zag U een groot vuur aan de bovenkant van de vleugel tevoorschijn
komen ?
Vanaf Owi kwam er vuur uit alle motoren, dat vuur kwam omlaag. Ook het vliegtuig begon te dalen. Het daalde van Owi tot aan Parai. De benzinetanks gingen stuk, als een bomontploffing. En daar brandde het vliegtuig. Er gingen mensen op uit om degenen, die uit het vliegtuig gevallen waren, op te sporen. |
| 12. | Vraag
: Antwoord : |
Kunt U mij met dit potlood aanwijzen waar U het vuur precies zag
en waar dat vuur was ? Onder de vleugel of boven de vleugel ? Of
waren er ook nog vuurverschijnselen achter de vleugel? Waar was
het vuur precies ? Waren er ook vuurverschijnselen bij de romp? Ik zal U precies vertellen wat er gebeurde vanaf het moment, dat het vliegtuig startte vanaf het vliegveld. Boven Owi geraakte het in moeilijkheden, dus keerde het terug van Owi. Boven Owi waren overal vuurverschijnselen aan deze vleugel en ook aan zijn tank in de romp. (model: gehele vleugel voorkant en onderkant romp midden onder de vleugel). Boven Owi begon het vliegtuig te dalen. Het daalde vanaf Owi tot aan Parai en stortte daar in zee. De benzinetank explodeerde als een bom in zee. Alle mensen gingen naar zee om de mensen op te sporen en aan land te brengen. Deze motoren waren alle in brand van hier tot hier (model : onderkant alle vier motoren). Het zoeklicht in de neus van het vliegtuig werd ontstoken om te zien hoe hoog het vliegtuig boven zee was. Ik zal het U voordoen. (met het model). Het vliegtuig daalde, daalde steeds, zo, tot vlak voor Parai en stortte daar in zee. De benzinetank ging stuk, zoals een bomexplosie. Daar ging het vliegtuig stuk. Dus gingen de mannen naar zee, om de mensen op te halen die te water waren geraakt, vóór Parai. |
| 13. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U vuur gezien aan de bovenkant van de vleugel?
Aan de bovenkant, neen, slechts aan de onderkant. Ook de benzinetank aan de onderkant, er kwam benzine uit de tank. Het vliegtuig daalde niet geforceerd, maar heel geleidelijk tot het ontplofte. Het daalde van Owi tot aan Parai en stortte daar in zee. Daar ontplofte de benzinetank. |
| 14. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U vuur gezien achter de vleugel van het vliegtuig ?
Ik heb vuur gezien aan deze vleugel van het vliegtuig, (model: S.B.) en uit deze romptank kwam benzine(model: onderkant van de romp). Zoals vuurwerk. Dus daalde het vliegtuig. Vanaf Owi tot aan Parai. Daar stortte het in het water en explodeerde als een bom. |
| 15. | Vraag
: Antwoord : |
Heeft U gezien dat het vliegtuig ineens verdween? Zojuist heeft U
verklaard, dat de staart nog dreef.
Het voorste gedeelte van het vliegtuig verdween meteen in het water. Slechts de staart, dit achterste gedeelte stak boven uit en verdween daarna. (model: stabilo, klein gedeelte romp). |
| 16. | Vraag
: Antwoord : |
Hoeveel staartstukken heeft U boven water gezien ? Zijn die
direct gezonken, of zijn zij enige tijd op zee blijven drijven?
Ik zag dat het gehele vliegtuig verdween, maar de staart stak boven water uit en die verdween daarna ook. |
| 17. | Vraag
: Antwoord : |
Toen het vliegtuig in zee stortte, wees de neus naar omlaag;
was een van de vleugels omlaag, was de staart omlaag of ging
het geheel horizontaal in de zee?
De staart was even hoog als het vliegtuig toen het in zee stortte. Alle delen, de romp en de vleugels verdwenen in het water, maar de staart bleef boven water |
| 18. | Vraag
: Antwoord : |
Toen het vliegtuig boven Owi was, vloog het toen hoog of laag?
Vanaf dat het vliegtuig boven Owi was en in moeilijkheden raakte begon het te dalen. |
| 19. | Vraag
: Antwoord : |
Toen het vliegtuig begon te dalen, waren er toen al vuurverschijnselen onder de romp zichtbaar of werden die pas zichtbaar
boven zee ?
Toen het vliegtuig boven Owi in moeilijkheden geraakte zag ik vuurverschijnselen aan de vleugel en ook aan de romp, zoals vuurwerk. Het vliegtuig begon te dalen. |
| 20. | Vraag
: Antwoord : |
Toen het vliegtuig boven zee was zag U vuurverschijnselen bij
de motor, wat was de kleur van die vuurverschijnselen ?
Op het ogenblik dat het vliegtuig in moeilijkheden geraakte boven Owi keerde het terug. Er waren gekleurde lampen te zien. Uit alle motoren waren vuurverschijnselen zichtbaar en ook uit de romp, tot het ogenblik dat het omlaag kwam vóór ParaL Het stortte in zee. De tank explodeerde als een bom. |
| 21. | Vraag
: Antwoord : |
Toen het vliegtuig uit de richting van Parai kwam, hoorde U toen de motoren
zonder onderbreking tot het ogenblik dat het
aan de zeeoppervlakte was ? Toen het vliegtuig in aanraking
kwam met de zee, hoorde U toen meteen een ontploffing of kon
U toen de motoren niet meer horen? Of was het geluid van de
motoren al eerder opgehouden? De motoren waren hoorbaar van boven Owi tot aan het ogenblik dat het in zee stortte voor Parai. Er was erg veel vuur en dat maakte dat de motoren niet meer te horen waren op het op het ogenblik dat het vliegtuig in zee stortte. Daar ontplofte de benzinetank, als een bomontploffing. De omtrek boven zee bij Parai was helder verlicht. |
| 22. | Vraag
: Antwoord : |
Dat vuurwerk was zichtbaar bij de romp, ongeveer in het midden
van de romp, nietwaar? Duurden die verschijnselen voort tot
het ogenblik dat het vliegtuig in zee stortte ?
Toen het vliegtuig in moeilijkheden geraakte boven Owi, leek het geheel op vuurwerk dat tevoorschijn kwam uit de vleugels en de romp tot aan het ogenblik dat het vliegtuig in zee stortte, voor Parai. |
| 23. | Vraag
: Antwoord : |
U verklaart dat er ook vuurwerk zichtbaar was aan de vleugels,
kan het ook zijn, dat het aan de romp zichtbaar was ?
Vertelt U mij precies, waar was dat vuur zichtbaar ?
Bij de romp. Van de romp kwamen die vuurverschijnselen en het vuur. Van alle kanten kwam het vuur, totdat het vliegtuig in zee stortte voor Parai. De benzinetank ontplofte als een bomexplosie. |
Ook voor reacties op deze herinneringen kun je terecht op het prikbord/forum.