Indonesische expansiezucht

Uit de Haagsche Courant vrijdag 14 september 1979

KOLONIALISME en Imperialisme zijn schrikbeelden van de z.g. Derde Wereld, de landen van Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Eventueel zetten zij er het woord „neo" (nieuw) voor als zij willen demonstreren dat de oude boeman in andere vorm te voorschijn kruipt. Zij denken hierbij vooral aan de mogendheden van het Westen. Minder aan Rusland, dat indertijd het voordeel had de uitgestrekte gebieden die het koloniseerde, „naast de deur", in Siberië, te hebben. De Chinezen daarentegen zien hun Russische buren wel degelijk als kolonialisten en imperialisten.

BINNEN DE DERDE WERELD worden ook kolonialistische pogingen ondernomen. Men denke aan Marokko, dat de Westelijke Sahara wil inpikken en oorspronkelijk het oog had op heel Mauretanië. Het kreeg bij dit laatste de kous op de kop en geniet weinig sympathie voor zijn aanspraken op de Westelijke Sahara. In Afrika gelden immers de toch zo willekeurige grenzen, die indertijd door de koloniserende mogendheden zijn getrokken, als onaantastbaar. Vandaar ook de kritiek op Tanzania's actie tegen Oeganda, hoewel daaraan een veroveringsoorlog van de Oegandese dictator Amin tegen Tanzaniaans gebied aan vooraf was gegaan.

IN AZIE is Indonesië het land met de meeste kolonialistische aspiraties. Meteen nadat het in 1949 onafhankelijk was geworden maakte het aanspraak op Westelijk Nieuw-Guinea, dat bij Nederland was gebleven. De Papoea-bevolking van Nieuw-Guinea was anders totaal niet Indonesisch van karakter en meer verwant met de Melanesische volken, verder naar het Oosten. Het was aan Nederlandse en Indonesische kant vooral een prestige-kwestie. In 1962 moest Nederland onder internationale druk en als gevolg van binnenlands verzet besluiten Westelijk Nieuw-Guinea, waarvoor de Indonesiërs de naam Irian Barat (West-lrian) hadden bedacht, op te geven.

INTUSSEN was de kolonialistische honger van de toenmalige president Sukarno nog niet gestild. Hij keerde zich tegen het vroegere Britse Noord-Borneo. Hierbij genoot hij echter geen internationale sympathie en Indonesië moest deze veroveringsexpeditie laten varen. Wel wist Indonesië later grotendeels het oosten van het eiland Timor te bezetten, toen dit door de Portugezen was opgegeven. Meer dan een derde der bevolking kwam waarschijnlijk bij die verovering om en nog altijd schijnt een deel van de verzetsbeweging, het Frolinat, weerstand te bieden.

BIJ DEZE OORLOG kreeg Indonesië scherpe kritiek te verduren en werd door de Assemblee der Verenigde naties veroordeeld. Er was intussen trouwens wat veranderd in Indonesië. Het anti-Westelijke, tegen China aanleunende regime van Sukarno was vervangen door het bewind van Suharto, die altijd goede relaties met Amerika heeft onderhouden en in de niet-gebonden wereld weinig populair is. Suharto is niet zonder reden van de conferentie van niet-gebonden landen in Havana weggebleven.

ONDER DE PAPOEA'S is een verzetsbeweging ontstaan, die de „Republiek West-Papoea" heeft uitgeroepen en die bijna de helft van het gebied schijnt te hebben bevrijd. Met afschuwelijke moordpartijen treden de Indonesiërs tegen de bevolking van dit gebied op. Zij hebben bovendien een voor hen voordelig grensverdrag gesloten met het vroeger Australische oosten van het grote eiland, dat onder de naam Papoea-Nieuw-Guinea onafhankelijk is geworden. Oud-gouverneur Eliezer Bonay, die indertijd nog door Sukarno was benoemd, schijnt naar het Oosten te zijn gevlucht. Maar krachtens het grensverdrag worden gevluchte personen teruggestuurd en dan vaak meteen door de Indonesiërs doodgeschoten.

UIT EEN DOCUMENT, waarvan onlangs de inhoud bekend is geworden en dat onze correspondent Peter Tatchell in zijn artikel in ons blad van dinsdag 11 september aanhaalde, blijkt, dat Indonesië ook Papoea-Nieuw-Guinea bij zijn territorium wil trekken. Volgens het document, dat de codenaam „Operatie Paradijsvogel" draagt, zouden in Papoea-Nieuw-Guinea eerst de gemoederen rijp moeten worden gemaakt voor aansluiting bij Indonesië.
Sommige oppositieleiders schijnen hier veel voor te voelen. En na I984 zou een „volksbeweging" deze aansluiting moeten doordrijven, zij het dan wel „met vreedzame middelen".

EEN DERGELIJKE ontwikkeling is zorgwekkend. Vooral voor het naburige Australië, dat toch al bang is, dat de miljoenen uit de overbevolkte gebieden van Azië zullen eisen zich op dat continent te vestigen. En waar ligt de grens aan deze Indonesische expansiezucht? Het is mogelijk, ja zelfs waarschijnlijk, dat Indonesië na een eventueel succes op Nieuw-Guinea opnieuw aanspraken zal maken op Noord-Borneo en ook op Malakka. De bevolking op dit schiereiland staat immers onder een „feodaal" vorstenregime en is bovendien in meerderheid etnisch verwant met de Indonesiërs. Als Indonesië doorgaat met deze kolonialistische aspiraties zal daarmee tevens een grondslag van de Derde Wereld — het antikolonialisme — worden aangetast. En dat zou van invloed- zijn op de hele wereldpolitiek.

W.v.L.C.

Webmaster: Chris P. van der Klauw