Een vakantiebelevenis in Papua

Door: Marco de Jager

Van 15 januari tot en met 7 februari ben ik voor het eerst in Papua geweest. Op uitnodiging van mijn ouders die er al jaren komen en ons (mijn broer, schoonzus en mijn nichtje van 4,5) graag wilde laten beleven wat zij nou precies bedoelden met alle verhalen waar ze elk jaar weer mee terug kwamen. M’n vader was in ’62 tijdens zijn diensttijd bij de marine in Papua geweest. Na zijn pensioen is hij teruggegaan en sindsdien verslaafd aan Papua. Nu waren wij aan de beurt om te mogen proeven aan wat je zou kunnen beschrijven als de laatste resten van het stenen tijdperk. 

Begonnen in Jayapura en een rondvaart gemaakt over het Sentanimeer. Allemaal prachtig. Ik sta versteld van de hartelijkheid en opgewektheid van de bevolking. Iedereen zwaait, lacht en staart je aan. Niet verwonderlijk want om nou te zeggen dat Papua overloopt van de toeristen, nou nee. De blanken die je ziet zijn voornamelijk zendelingen en dus geen toerist. Laat ze dan ook maar lekker naar ons staren, ja toch? Onvoorstelbaar als je alle paalwoningen langs de oevers van het meer ziet. Ietwat geëmotioneerd besef ik wat voor een geweldig volk hier woont en hoe gelukkig ze zijn (of in ieder geval overkomen). Zeker als je dit afzet tegen de situatie waarin ze verkeren en dan doel ik uiteraard op de jarenlange systematische onderdrukking door Indonesië.  

Na een week gaan we naar de Baliemvalei. Daar zou iets gebeuren wat op mij de meeste indruk gemaakt heeft. Op een dag zouden we samen met de gids een stuk gaan rijden, eigenlijk zonder doel, maar met het idee “we zien wel wat we tegenkomen”. De hele familie in de auto en daar gingen we. Op een gegeven moment komen we bij een brug over een brede rivier. We stoppen, mijn nichtje had al een tijd zin om te zwemmen. Gezien het ontbreken van tropische zwempaleizen zijn we gestopt zodat ze lekker in de rivier kon poedelen. De gids zet de auto vlak bij een dorp en gaat mee naar het water. Heerlijk gezeten en gepoedeld, uiteraard onder het toeziende oog van de lokale bevolking die wel eens willen zien wat dat clubje blanken allemaal aan het doen is. Terug bij het hotel constateren we dat twee vesten, een paar slippers en een videocamera verdwenen zijn. We hebben slechts één stop gemaakt waar anderen waren en dat was bij de rivier. De gids springt op en zegt dat hij terug gaat. Ik ga mee want het was mijn camera…We scheuren in zo’n drie kwartier terug naar het dorp. De gids had gezegd dat ik niets moest zeggen, hij zou het woord doen. Dit was niet zo moeilijk, mijn Indonesisch komt namelijk niet verder als selamet pagi of trimakasi. Laat staan dat ik een Papua dialect machtig ben. Aangekomen komt er meteen een aantal kinderen naar ons toe. De gids vraagt of ze eerder op de dag iets bij de auto gezien hebben. Inderdaad bleek 1 man uit het dorp in de auto gekeken te hebben. Inmiddels staat het hele dorp weer om ons heen en de gids doet zijn verhaal. Geeft aan dat op deze plek de spullen uit de auto gehaald moeten zijn. Iedereen reageert geschokt. Ook omdat de gids aangeeft dat dit de Papua’s geen goede naam geeft. Eén man reageert nauwelijks en staart naar de grond, hij wordt door de bewoners aangewezen als de man die in de auto keek. Dus ik denk, Ah, we hebben de dader, spullen pakken en wegwezen! Maar zo werkt het dus niet….. 

De gids zegt dat wie het ook gedaan heeft, hij deze persoon de kans geeft om alle spullen aan de leraar van het dorp te geven. Morgen komen we terug om de spullen op te halen. Zijn de spullen er niet dan gaan we terug en komen we met de politie. Dit wordt als uiterste middel gebruikt. De gids hamert erop dat hij ook Papua is en geen politie naar andere Papua’s wil sturen. 

Terwijl we terug rijden naar het hotel vraag ik waarom we de spullen nog niet hebben en we morgen terug moeten. Hij geeft aan dat hij niet in het bijzijn van het hele dorp de vermoedelijke dader kan beschuldigen. Deze man zou dan ten aanzien van het hele dorp een enorm gezichtsverlies lijden en dat kan je zo’n man niet aandoen. Jee, ik betrap mezelf erop dat ik eigenlijk helemaal nog niet boos ben geweest over de diefstal. Sterker nog, ik begrijp dat ze zoiets stelen want ze kunnen er waarschijnlijk behoorlijk wat geld voor terug krijgen…Ik keur het niet goed maar begrijp het wel… 

De reacties van de dorpsbewoners en de latere uitleg van de gids geven mij op een of andere manier het volste vertrouwen dat morgen de spullen terug zijn, inclusief de camera. Aangekomen bij het hotel wordt mijn overtuiging niet gedeeld door de rest van de familie. Die hebben zoiets van “eerst zien, dan geloven”, begrijpelijk, maar niemand kan mij van mijn geloof en vertrouwen afhelpen dat alles goed komt. 

De volgende dag weer terug naar het dorp samen met de gids. Onderweg stoppen we bij een school om de leraar op te halen. Breed lachend komt hij naar de auto. Die brede lach spreekt boekdelen en hij begint al rap met de gids te praten, ik weet dat het goed is. Bij het huis van de leraar liggen twee plastic zakjes, één met de vesten en de slippers en de andere met de camera. Na een kleine en snelle controle blijkt dat er niets mee gebeurt is, alles werkt nog. Ik ben blij, dolblij. Niet alleen omdat onze spullen terug zijn maar omdat mijn vertrouwen in de Papua’s terecht bleek te zijn. Uiteraard ook omdat we zo’n fantastische gids hadden die weet hoe je dingen moet aanpakken. 

Na de Baliem zijn we nog een week naar Biak geweest. Ook hier, hoewel niet te vergelijken met de Baliem, alleen maar hartelijke mensen die je van ver begroeten alsof je een verloren gewaande vriend bent die ze weer zien. 

Helaas is de kans klein dat ik nog een keer terug kan naar Papua. Terwijl ik uit het raam van het vliegtuig kijk en Papua kleiner zie worden voel ik dat mijn ogen nat worden en denk; dag fantastische vrienden, hou vol…

Een haast vergeten volk
Vergeven aan de vijand
Verlangend terug naar toen
Het hun beloofde land

Hoe konden wij zo blind zijn
We stonden langs de lijn
Papua Merdekka
God wat klinkt dat fijn

Papua Merdekka
Misschien klinkt het wel nooit
Maar heeft david ooit niet eens
Een steen naar Goliath gegooid?

Papua Merdekka
Misschien wel nooit gehoord
Mannen, vrouwen, kinderen
Met regelmaat vermoord

Papua Merdekka
God wat klink dat fijn
Papua Merdekka
Met gestrekte rug
Papua Merdekka
Geef ze hun vrijheid terug!

Reacties op dit artikel via het prikbord/forum