KLM-ramp na 42 jaar voor de rechter

SCHIPHOL, vrijdag De nabestaanden van KLM-gezagvoerder Rob de Roos, omgekomen bij een vliegramp op Nieuw-Guinea met de Super Constellation Neutron van de KLM zijn 42 jaar na de ramp gedwongen tot een gevecht voor de eer en goede naam van de piloot.

De ’Super Conny’ Neutron vloog in de nacht van 15 op 16 juli om 03.32 uur door nog steeds onbekende oorzaak te pletter in een lauwwarme zee voor de kust van het eiland Biak. Het toestel was kort tevoren opgestegen. Een laatste rondje boven het eiland - gebruikelijke groet voor familieleden, vrienden en andere achterblijvers van de passagiers - smoorde die tropennacht in de spiegelgladde zee: 59 inzittenden vonden de dood, 10 overleefden de ramp.
Slechts één getuige, oud-marineman P. Thijssen, suggereerde in januari plotsklaps in het tv-programma Netwerk drank als oorzaak van de ramp. Hij beweerde als barman dat de vliegers de avond van hun vertrek hadden gedronken. Een overlevende, S. de Boer, deed slecht onderzoek van de Raad voor de Luchtvaart vermoeden, omdat hem nooit om een verklaring zou zijn gevraagd. Toch blijkt hij zelfs meerdere keren gehoord; zijn verklaringen zijn woordelijk genoteerd.

Getuigen

Een half jaar na die krenkende publiekelijke beschuldigingen verklaren familieleden van KLM-captain Rob de Roos met behulp van luchtrechtadvocaat mr. Frans Vreede voldoende getuigen te hebben achterhaald om de bemanning van alle blaam te zuiveren. Alleen het raadsel van de beschuldiging, zo lang na de ramp, wordt daarmee nog groter.
In het Gerechtsgebouw in Amsterdam is vandaag het voorlopige getuigenverhoor om de laster voorgoed de wereld uit te helpen. Een pijnlijke speling van het lot; de ramp is vandaag op enkele uren na 12 jaar geleden.
De beschuldigingen van slechts één man, Pim Thijssen, destijds naar eigen zeggen barkeeper bij de Koninklijke Marine, zijn keihard aangekomen. Zijn beweringen op 15 januari dit jaar, dat hij de vliegers kort voor hun vlucht in de officiersmess van de marine had zien drinken, kunnen ook vergaande financiële consequenties hebben voor de nabestaanden en overlevenden en zelfs voor de KLM.
"Als barkeeper van de officiersmess had ik de avond van 15 juli vrijwel de volledige bemanning van de Neutron aan de bar", herinnert Thijssen zich. Waarom nu pas die beschuldigingen? Even onbegrijpelijk is het waarom slechts één getuige met deze vergaande insinuaties voldoende was voor de publieke suggestie dat de oorzaak van de KLM-vliegramp zou zijn gelegen in drankgebruik.
PvdA-Kamerlid Rob van Gijzel (PvdA), die naam maakte met zijn eigen onderzoek naar de ware toedracht van de vliegramp in de Bijlmermeer, vond de tv-reportage evenwel toereikend om heropening van het onderzoek te eisen.
"Maar na al deze schandelijke laster hebben we niets meer gehoord", zegt Guus de Roos, broer van de omgekomen KLM-vlieger. "Meneer Van Gijzel zou het allemaal persoonlijk komen uitleggen. Hij zei onder meer over meer feiten te beschikken om te kunnen aantonen dat de onderzoeken van vliegongelukken ook toen al niet deugden. Ik heb het Kamerlid zelfs in twee of drie aangetekende brieven gevraagd zijn woord gestand te doen. Maar we hebben taal noch teken van hem meer gehoord."
Marine-officier J.J.A.W. Molenaar (76), één van de getuigen namens de nabestaanden van KLM-piloot Rob de Roos en destijds plaatsvervangend commandant van het marine-squadron op Biak, herinnert zich: "Ik weet zeker dat er die avond alleen marinepersoneel aanwezig (in de officiersbar - red.) was. Een ieder die geen officier bij de marine was, had mijn welnemen moeten krijgen voor hun verblijf in de longroom, en dat was niet gevraagd. Het zou me zeker zijn opgevallen als er toch iemand was geweest die geen officier bij de marine was."
Barman was die avond ook niet P . Thijssen, zoals deze zelf beweert, maar Max Tak. Ook die is achterhaald en wil vandaag getuigen. "De longroom was een kleine, overzichtelijke ruimte. Ik weet zeker dat er die avond geen KLM'ers of andere gasten in de bar zijn geweest", weet Tak (62) zeker "Ik ken Thijssen uit die tijd op Biak, maar voor zover ik mij kan herinneren is hij nooit barman geweest."

Bescheiden

De stationmanager van de KLM op het moment van de ramp op Biak was P.W.G.H. Rikkelman (74). "Rob de Roos kwam op mij over als een rustige bescheiden man", verklaart hij nu. "Ik herinner mij dat ik op de vroege ochtend van de ramp het vluchtplan heb doorgenomen met De Roos en zijn co-piloot. Mij is toen niets bijzonders aan hem opgevallen" , aldus de stationmanager die het tegendeel zeker zou hebben geconstateerd.
Vlak na het opstijgen stortte het vliegtuig in zee. De KLM stationmanager van destijds: "Ik ben daar getuige van geweest. Ik weet niet wat de oorzaak van de ramp was. Misschien was het een menselijke fout, misschien een technisch gebrek. Wat mij betreft is het uitgesloten dat de ramp aan overmoedigheid of dronkenschap van Rob de Roos te wijten zou zijn."
Zijn broer Guus de Roos vecht nu met de weduwe en de zoon van de vlieger voor de eer en goede naam van alle bemanningsleden, die stuk voor stuk bij de ramp omgekomen zijn.

• De nabestaanden van KLM-piloot Rob de Roos, zijn weduwe (foto) en zijn broer Guus, stappen 42 jaar na de ramp bij Nieuw-Guinea naar de rechter.
FOTO: ALDO ALLESSIE